Bölüm 4: Zamirler - Kendimizi Tanıtmak
Arjantin İspanyolcası Öğrenme Serisi
Giriş
¡Bienvenidos al mundo de los pronombres! Artık İspanyolca'nın temellerini attığımıza göre, kendimizi tanıtma zamanı geldi! Bu bölümde, Arjantin İspanyolcası'nın en karakteristik özelliklerinden biri olan "vos" zamirini derinlemesine keşfedeceğiz. Aynı zamanda Buenos Aires sokaklarında kendini rahatça tanıtabilmen için gerekli tüm ifadeleri öğreneceksin.
Bu sadece dilbilgisi değil - bu, Arjantin kültürünün kalbine giden bir yolculuk. "Vos" kullanımı sadece bir zamir değişikliği değil, aynı zamanda Arjantinlilerin kimliğinin bir parçası. Che Guevara'nın "vos" dediği o anları, tango şarkılarındaki samimi hitapları ve Buenos Aires'te her gün duyacağın o sıcak "¿vos de dónde sos?" sorularını anlayacaksın.
4.1. Kişi Zamirleri: Yo, Vos, Él/Ella
İspanyolca Kişi Zamirleri Genel Bakış
İspanyolca'da kişi zamirleri, bir cümlede kimin konuştuğunu, kime hitap edildiğini veya kimden bahsedildiğini gösterir. Arjantin İspanyolcası'nda kullanılan zamirler şunlardır:
Kişi | Zamir | Türkçe Karşılığı | Kullanım |
---|---|---|---|
1. Tekil | yo | ben | Konuşan kişi |
2. Tekil | vos | sen (gayri resmi) | Muhatap (informal) |
2. Tekil | usted | siz/sen (resmi) | Muhatap (formal) |
3. Tekil | él | o (erkek) | Bahsedilen erkek |
3. Tekil | ella | o (kadın) | Bahsedilen kadın |
1. Çoğul | nosotros | biz (erkek/karma) | Konuşan grup |
1. Çoğul | nosotras | biz (sadece kadın) | Konuşan grup (kadın) |
2. Çoğul | ustedes | sizler | Muhatap grup |
3. Çoğul | ellos | onlar (erkek/karma) | Bahsedilen grup |
3. Çoğul | ellas | onlar (sadece kadın) | Bahsedilen grup (kadın) |
Arjantin'de Kullanılmayan Zamirler
ÖNEMLİ: Arjantin İspanyolcası'nda şu zamirler KULLANILMAZ:
- tú → Hiçbir zaman kullanılmaz, yerine vos kullanılır
- vosotros/vosotras → Hiçbir zaman kullanılmaz, yerine ustedes kullanılır
Yo (Ben) - Temel Kullanım
"Yo" zamir olarak genellikle atılır çünkü fiil çekimi zaten kişiyi belirtir:
Açık Kullanım:
- Yo soy de Buenos Aires (Ben Buenos Aires'liyim)
- Yo me llamo María (Benim adım María)
Normal Kullanım (zamirin atıldığı):
- Soy de Buenos Aires (Buenos Aires'liyim)
- Me llamo María (Adım María)
"Yo" Ne Zaman Kullanılır:
-
Vurgu yapmak için:
- "Yo soy médico, él es abogado" (Ben doktorum, o avukat)
-
Karşılaştırma yaparken:
- "Vos sos de Córdoba, yo soy de Buenos Aires"
-
Netlik sağlamak için:
- "Yo creo que está mal" (Ben yanlış olduğunu düşünüyorum)
4.2. Vos vs Tú Kullanımı (Arjantin Özelliği)
Vos Nedir?
"Vos", Arjantin İspanyolcası'nın en belirgin özelliğidir. Bu zamir:
- Gayri resmi "sen" anlamında kullanılır
- Sadece tekil için geçerlidir
- Tú'nun yerine kullanılır
- Özel fiil çekimleri gerektirir
Dünya Çapında Vos Kullanımı
Vos Kullanılan Ülkeler:
- Arjantin → %100 kullanım
- Uruguay → %100 kullanım
- Paraguay → Yaygın kullanım
- Kosta Rika → Yaygın kullanım
- Honduras, Nikaragua → Bölgesel kullanım
- Guatemala, El Salvador → Kısmi kullanım
Vos'un Tarihi
Vos aslında eski İspanyolca'dan gelir:
- 16. yüzyıl: İspanya'da aristokrasi arasında kullanılırdı
- 17. yüzyıl: İspanya'da terk edildi, ama Amerika'da devam etti
- 19. yüzyıl: Arjantin'de tamamen yerleşti
- 20. yüzyıl: Arjantin kimliğinin parçası haline geldi
Vos ile Fiil Çekimi Kuralları
Şimdiki Zaman (Presente) Çekimi:
-AR Fiilleri (hablar örneği)
- Tú hablas → Vos hablás
- Kural: -ar eki çıkar, -ás eklenir, son hecede vurgu
-ER Fiilleri (comer örneği)
- Tú comes → Vos comés
- Kural: -er eki çıkar, -és eklenir, son hecede vurgu
-IR Fiilleri (vivir örneği)
- Tú vives → Vos vivís
- Kural: -ir eki çıkar, -ís eklenir, son hecede vurgu
Vos Çekimi Örnekleri
Fiil | Tú Formu | Vos Formu | Türkçe |
---|---|---|---|
amar | amas | amás | seviyorsun |
cantar | cantas | cantás | şarkı söylüyorsun |
trabajar | trabajas | trabajás | çalışıyorsun |
beber | bebes | bebés | içiyorsun |
correr | corres | corrés | koşuyorsun |
leer | lees | leés | okuyorsun |
escribir | escribes | escribís | yazıyorsun |
dormir | duermes | dormís | uyuyorsun |
mentir | mientes | mentís | yalan söylüyorsun |
Vos'un Büyük Avantajı: Düzensiz Fiil Yok!
Standart İspanyolca'da birçok fiil düzensizdir:
- tener → tú tienes (kök değişimi: e→ie)
- poder → tú puedes (kök değişimi: o→ue)
- venir → tú vienes (kök değişimi: e→ie)
Vos ile bütün fiiller düzenlidir:
- tener → vos tenés (kök değişimi YOK)
- poder → vos podés (kök değişimi YOK)
- venir → vos venís (kök değişimi YOK)
Tek İstisna: SER Fiili
SER fiili Vos ile tamamen farklıdır:
- Tú eres → Vos sos
Örnekler:
- "¿Vos de dónde sos?" (Sen nerelisin?)
- "Sos muy simpático" (Çok sevimlisin)
- "Sos mi mejor amigo" (En iyi arkadaşımsın)
4.3. Kendini Tanıtma: "Soy...", "Me llamo..."
Temel Tanıtma İfadeleri
Arjantin'de kendini tanıtmanın birkaç temel yolu vardır:
1. Me llamo... (Adım...)
Yapı: Me llamo + [isim]
Örnekler:
- "Me llamo Juan" (Adım Juan)
- "Me llamo María Elena" (Adım María Elena)
- "Me llamo Sebastián Rodriguez" (Adım Sebastián Rodriguez)
Telaffuz Notu:
- Me llamo → "Me şamo" (LL → ş sesi)
2. Mi nombre es... (Benim adım...)
Yapı: Mi nombre es + [isim]
Örnekler:
- "Mi nombre es Carolina" (Benim adım Carolina)
- "Mi nombre es Diego, pero me dicen Dieguito" (Benim adım Diego, ama bana Dieguito derler)
Ne Zaman Kullanılır:
- Daha formal durumlar
- Tam adını vurgulamak istediğinde
- Karışıklığı önlemek için
3. Soy... (Ben...)
Yapı: Soy + [isim/sıfat/meslek]
İsimle Kullanım:
- "Soy Pablo" (Ben Pablo'yum)
- "Soy la hermana de Marta" (Ben Marta'nın kardeşiyim)
Meslek/Sıfatla Kullanım:
- "Soy estudiante" (Öğrenciyim)
- "Soy médico" (Doktorum)
- "Soy argentino" (Arjantinliyim)
Karşılık Verme ve Soru Sorma
Tanışırken Kullanılan Sorular
¿Cómo te llamás? (Adın ne?)
- Cevap: "Me llamo..." / "Soy..."
¿Cuál es tu nombre? (Adın nedir?)
- Cevap: "Mi nombre es..." / "Me llamo..."
¿Vos quién sos? (Sen kimsin?)
- Cevap: "Soy..." / "Me llamo..."
Karşılıklı Tanışma Diyalogu
A: ¡Hola! Me llamo Ana. ¿Y vos? B: Hola Ana, yo soy Carlos. Mucho gusto. A: Igualmente, Carlos.
Türkçe: A: Merhaba! Adım Ana. Ya sen? B: Merhaba Ana, ben Carlos'um. Memnun oldum. A: Ben de, Carlos.
Arjantin'e Özgü Tanışma Kelimeleri
"Che" - Arjantin'in Simgesi
"Che" kelimesi Arjantin tanışmalarında sıkça kullanılır:
Dikkat çekmek için:
- "Che, ¿cómo te llamás?" (Hey, adın ne?)
- "Che, vení acá" (Hey, buraya gel)
Arkadaşça hitap:
- "Che Pablo, ¿cómo andás?" (Hey Pablo, nasılsın?)
Nezaket İfadeleri
Mucho gusto → Memnun oldum
Encantado/a → Tanıştığımıza memnun oldum
Igualmente → Ben de
Un placer → Büyük memnuniyet
4.4. Yaş Söyleme: "Tengo... años"
Temel Yaş İfadeleri
İspanyolca'da yaş söylemek için TENER fiili kullanılır, SER değil:
Yapı: Tengo + [sayı] + años
Yaş Söyleme Örnekleri
Kendi yaşın:
- "Tengo veinticinco años" (25 yaşındayım)
- "Tengo treinta y dos años" (32 yaşındayım)
- "Tengo cuarenta y ocho años" (48 yaşındayım)
Başkalarının yaşı:
- "Él tiene veinte años" (O 20 yaşında)
- "Ella tiene cincuenta años" (O 50 yaşında)
- "Mi hermano tiene diecisiete años" (Kardeşim 17 yaşında)
Sayılar (1-100)
Temel Sayılar (1-30)
Sayı | İspanyolca | Sayı | İspanyolca |
---|---|---|---|
1 | uno | 16 | dieciséis |
2 | dos | 17 | diecisiete |
3 | tres | 18 | dieciocho |
4 | cuatro | 19 | diecinueve |
5 | cinco | 20 | veinte |
6 | seis | 21 | veintiuno |
7 | siete | 22 | veintidós |
8 | ocho | 23 | veintitrés |
9 | nueve | 24 | veinticuatro |
10 | diez | 25 | veinticinco |
11 | once | 26 | veintiséis |
12 | doce | 27 | veintisiete |
13 | trece | 28 | veintiocho |
14 | catorce | 29 | veintinueve |
15 | quince | 30 | treinta |
Onluklar
Sayı | İspanyolca |
---|---|
30 | treinta |
40 | cuarenta |
50 | cincuenta |
60 | sesenta |
70 | setenta |
80 | ochenta |
90 | noventa |
100 | cien |
Karma Sayılar (31-99)
Kural: [Onluk] + y + [birlik]
Örnekler:
- 31 → treinta y uno
- 45 → cuarenta y cinco
- 67 → sesenta y siete
- 89 → ochenta y nueve
- 93 → noventa y tres
Yaş Hakkında Sorular
¿Cuántos años tenés? (Kaç yaşındasın?) ¿Qué edad tenés? (Yaşın kaç?) ¿Cuántos años tiene? (Kaç yaşında?) - 3. kişi için
Yaş Aralığı İfadeleri
Genç yaşlar:
- "Tengo dieciocho años" (18 yaşındayım) - Recién mayor de edad
- "Tengo veintipocos años" (20'li yaşlarda birindeyim)
Orta yaşlar:
- "Tengo treinta y pico" (30'lu yaşlarda birindeyim)
- "Ando por los cuarenta" (40'lı yaşlardayım)
İleri yaşlar:
- "Tengo más de cincuenta" (50'den fazlayım)
- "Paso los sesenta" (60'ı geçtim)
Arjantin'de Yaş Kültürü
Yaş Sorma Nezaketi
Kadınlara yaş sormak bazen nezaketsizlik sayılabilir:
- Uygun: "¿Sos joven?" (Genç misin?)
- Daha diplomatik: "¿En qué década naciste?" (Hangi onyılda doğdun?)
Yaş Grupları Slang'i
Pibe/Piba → Genç (15-25 yaş)
Chabón/Chabona → Genç yetişkin (20-35 yaş)
Tipo/Tipa → Yetişkin (35+ yaş)
Örnekler:
- "Ese pibe tiene veinte años" (O genç 20 yaşında)
- "La chabona esa debe tener treinta" (Şu genç kadın 30 yaşında olmalı)
4.5. Nereli Olduğunu Söyleme: "Soy de..."
Temel Yapılar
Nereli olduğunu söylemenin iki temel yolu vardır:
1. Soy de + [Yer]
Şehir ile:
- "Soy de Buenos Aires" (Buenos Aires'liyim)
- "Soy de Córdoba" (Córdoba'lıyım)
- "Soy de Rosario" (Rosario'luyum)
Ülke ile:
- "Soy de Argentina" (Arjantinliyim)
- "Soy de Brasil" (Brezilyalıyım)
- "Soy de Estados Unidos" (Amerikalıyım)
2. Soy + [Millilyet]
Milliyet sıfatları:
- "Soy argentino/a" (Arjantinliyim)
- "Soy brasileño/a" (Brezilyalıyım)
- "Soy estadounidense" (Amerikalıyım)
Arjantin Şehirleri ve Bölgeleri
Başlıca Şehirler
Şehir | Bölge | Sıfat |
---|---|---|
Buenos Aires | Capital Federal | porteño/a |
Córdoba | Córdoba | cordobés/cordobesa |
Rosario | Santa Fe | rosarino/a |
Mendoza | Mendoza | mendocino/a |
La Plata | Buenos Aires | platense |
Tucumán | Tucumán | tucumano/a |
Mar del Plata | Buenos Aires | marplatense |
Salta | Salta | salteño/a |
Bölgesel Kimlikler
Porteño/a → Buenos Aires şehir merkezi sakini
- "Soy porteña, nací en Palermo" (Porteña'yım, Palermo'da doğdum)
Bonaerense → Buenos Aires ili sakini
- "Soy bonaerense, pero no porteño" (Buenos Aires'liyim ama porteño değilim)
Del interior → Buenos Aires dışından
- "Soy del interior, de Mendoza" (Taşradan, Mendoza'danım)
Yaygın Ülkeler ve Milliyetler
Güney Amerika
Ülke | Millilyet (Erkek) | Millilyet (Kadın) |
---|---|---|
Argentina | argentino | argentina |
Brasil | brasileño | brasileña |
Chile | chileno | chilena |
Uruguay | uruguayo | uruguaya |
Paraguay | paraguayo | paraguaya |
Bolivia | boliviano | boliviana |
Perú | peruano | peruana |
Colombia | colombiano | colombiana |
Venezuela | venezolano | venezolana |
Ecuador | ecuatoriano | ecuatoriana |
Diğer Önemli Ülkeler
Ülke | Millilyet (Erkek) | Millilyet (Kadın) |
---|---|---|
España | español | española |
Italia | italiano | italiana |
Francia | francés | francesa |
Alemania | alemán | alemana |
Estados Unidos | estadounidense | estadounidense |
Inglaterra | inglés | inglesa |
China | chino | china |
Japón | japonés | japonesa |
Detaylı Yer Tarifi
Daha Spesifik Bilgi
Mahalle/Semt:
- "Soy de Palermo" (Palermo'danım)
- "Vivo en San Telmo" (San Telmo'da yaşıyorum)
- "Soy del barrio de Belgrano" (Belgrano mahallesindenin)
Bölge:
- "Soy de la zona norte" (Kuzey bölgesindenin)
- "Soy del sur del Gran Buenos Aires" (Büyük Buenos Aires'in güneyindensin)
Daha geniş tarif:
- "Soy de la provincia de Buenos Aires" (Buenos Aires eyaletindenin)
- "Soy de la región pampeana" (Pampa bölgesindenin)
Soru Sorma
Nereli Olduğunu Öğrenme
¿De dónde sos? (Nerelisin?) ¿De qué parte de Argentina sos? (Arjantin'in neresinden?) ¿Sos de acá? (Buralı mısın?) ¿Sos del interior? (Taşralı mısın?)
Yanıtlama Çeşitleri
Kısa cevap:
- "De Buenos Aires" (Buenos Aires'ten)
- "De acá nomás" (Buralardan)
Detaylı cevap:
- "Soy de Rosario, pero vivo en Buenos Aires hace cinco años" (Rosario'luyum ama 5 yıldır Buenos Aires'te yaşıyorum)
Göçmen Kökenleri
Arjantin çok kültürlü bir ülke olduğu için köklerden bahsetmek yaygındır:
Aile Kökleri
İtalyan kökeni:
- "Soy de origen italiano" (İtalyan kökenli)
- "Mis abuelos vinieron de Italia" (Büyükanne büyükbabam İtalya'dan geldi)
İspanyol kökeni:
- "Tengo raíces españolas" (İspanyol köküm var)
- "Mi familia es de Galicia" (Ailem Galicia'dan)
Karma kökenler:
- "Soy una mezcla: italiano y español" (Karışığım: İtalyan ve İspanyol)
- "Tengo un poco de todo" (Birazcık her şeyden var)
Kültürel Notlar
Bölgesel Gururlar
Porteños (Buenos Aires'liler):
- Şehirli kimliklerine çok bağlılar
- "Soy porteño de cuarta generación" (4. nesil porteño'yum)
Interior'dan olanlar:
- Kendi şehirlerine çok bağlılar
- "Cordobés y orgulloso" (Córdoba'lı ve gururluyum)
Rivaller
Buenos Aires vs Interior:
- Dost canlısı rekabet var
- "Los porteños se creen que Buenos Aires es Argentina" (Porteño'lar Buenos Aires'in Arjantin olduğunu sanıyor)
Futbol şehirleri:
- Her şehrin kendine özgü takımları var
- Nereli olduğun hangi takımı tuttuğunu da belirler
Kapsamlı Tanışma Diyaloğu
Tam Tanışma Örneği
María: ¡Hola! ¿Cómo andás? Me llamo María.
Carlos: ¡Hola María! Muy bien, gracias. Soy Carlos. ¿Vos de dónde sos?
María: Soy de Rosario, pero vivo acá en Buenos Aires hace tres años. Tengo veintiséis años. ¿Y vos?
Carlos: Yo soy porteño, nací y me crié acá en Palermo. Tengo treinta y dos años. ¿A qué te dedicás?
María: Soy profesora de inglés. ¿Y vos qué hacés?
Carlos: Trabajo en sistemas, soy programador. ¡Qué bueno conocerte!
María: Igualmente, Carlos. Un placer.
Türkçe Çeviri
María: Merhaba! Nasılsın? Adım María.
Carlos: Merhaba María! Çok iyiyim, teşekkürler. Ben Carlos'um. Sen nerelisin?
María: Rosario'luyum ama 3 yıldır burada Buenos Aires'te yaşıyorum. 26 yaşındayım. Ya sen?
Carlos: Ben porteño'yum, burada Palermo'da doğup büyüdüm. 32 yaşındayım. Ne iş yapıyorsun?
María: İngilizce öğretmeniyim. Sen ne yapıyorsun?
Carlos: Bilgisayar işlerinde çalışıyorum, programcıyım. Tanıştığımıza çok memnun oldum!
María: Ben de Carlos. Büyük memnuniyet.
Öz-Tanıtım Örnek Metni
Kendi Tanıtımın
Bu örnekleri kullanarak kendi tanıtımını hazırlayabilirsin:
Örnek 1 (Basit): "¡Hola! Me llamo [ismin]. Tengo [yaş] años y soy de [yer]. Mucho gusto."
Örnek 2 (Detaylı): "¡Hola! Mi nombre es [ismin], pero me dicen [lakap]. Soy [millilyet/şehir] y tengo [yaş] años. Vivo en [şehir] hace [süre]. Un placer conocerte."
Örnek 3 (Arjantin tarzı): "¡Che! ¿Cómo andás? Soy [ismin], tengo [yaş] años y soy de [yer]. ¿Y vos de dónde sos?"
Hatırlanacak Ana Noktalar
- Vos kullan → tú değil
- "Che" ekle → Arjantin tarzı için
- Nereli olduğunu söyle → Önemli kültürel bilgi
- Yaşını söylemekten çekinme → Arjantin'de normal
- Karşılık iste → "¿Y vos?" demeyi unutma
Artık Arjantin'in her yerinde kendini rahatça tanıtabilirsin! Buenos Aires sokaklarından Mendoza bağlarına, Córdoba üniversitelerinden Rosario kafelerine... Her yerde "¡Che, soy..." diyerek başlayan o güzel tanışmalar seni bekliyor. ¡Dale, que te va a ir bárbaro! (Hadi, harika gidecek!)